Spory przed Sądem pochłaniają wiele czasu i kosztów nie tylko w postaci pieniężnej, ale także i emocjonalnej. Bez wątpienia większość spraw, które trafiają przed Sąd mogłyby zostać rozwiązane w sposób ugodowy.
W przedstawionym dziś artykule poruszymy tematykę ugody alimentacyjnej, jako alternatywę dla długotrwałych batalii na sali rozpraw.
Jaka jest droga do zawarcia ugody?
Jeżeli strony wykazują choć cień dobrej woli do porozumienia się w zakresie świadczeń alimentacyjnych, możliwa będzie droga do zawarcie ugody. Pamiętać należy, że wszelkie postepowania pojednawcze są dobrowolne i samo przystąpienie do nich nie jest zobowiązujące – w tym stanie rzeczy tym bardziej warto w pierwszej kolejności postawić na próbę ugodowego rozwiązania sporu.
Ugodę można zawrzeć przed Sądem – w toku postępowania pojednawczego lub też przed bezstronnym mediatorem. Ponadto strony mogą zawrzeć pomiędzy sobą umowę określającą formę i wysokość świadczeń alimentacyjnych.
Gdy zawiodą wszelkie możliwe sposoby ugodowego rozwiązania sporu konieczne będzie podjęcie zwyczajnego postępowania przed Sądem.
Sądowa ugoda alimentacyjna
Kodeks Postępowania Cywilnego wskazuje wprost (art. 184 KPC) – Sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Sąd uzna ugodę za niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.
Spory w zakresie roszczeń alimentacyjnych jak najbardziej mają charakter nadający się do uregulowania drogą ugody. Zainicjowanie drogi do zawarcia ugody przed Sądem następuje na mocy zawezwania do próby ugodowej.
Wniosek w tym przedmiocie wnoszony jest według właściwości określonej przepisami prawa, która wskazana jest w artykule 185 §1 KPC – O zawezwanie do próby ugodowej – bez względu na właściwość rzeczową – można zwrócić się do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika, a w braku podstaw do ustalenia tej właściwości – do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania albo siedziby wzywającego.
Wspomniany wniosek w świetle prawa stanowi pismo procesowe i tak jak każde inne pismo w rozumieniu postępowania cywilnego, musi spełniać podstawowe kryteria przewidziane ustawą. Do wymogów pisma procesowego (art. 126 KPC) zaliczamy:
- oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
- imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
- oznaczenie rodzaju pisma;
- osnowę wniosku lub oświadczenia;
- w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
- podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
- wymienienie załączników
Oczywiście należy mieć na względzie, że treść zawezwania do próby ugodowej powinna zawierać możliwie jak najbardziej szczegółowe informacje dotyczące m.in. wysokości alimentów, dowodów, rzetelnego uzasadnienia itd.
W dalszej kolejności, na podstawie wniosku dojdzie do postępowania pojednawczego, które jeśli zakończy się sukcesem będzie wywierało skutki takie samo jak prawomocny wyrok w sprawie o świadczenie alimentacyjne. Sądowa ugoda alimentacyjna wywiera dokładnie takie same skutki jak wyrok oraz również jest tytułem egzekucyjnym, z którego strona może skorzystać na wypadek nierzetelności w regulowaniu zobowiązań.
Brak porozumienia sprawi, że spór będzie toczył się przed Sądem na normalnych zasadach wynikających z norm postępowania cywilnego.
Ugoda alimentacyjna w toku mediacji
Alternatywną formą dla ugody alimentacyjnej zawartej w toku postępowania pojednawczego jest ugoda, której treść ustalana jest w toku mediacji przed niezależnym mediatorem.
Mediacja w przeciwieństwie do postępowań przed Sądem charakteryzuje się dużo niższym stopniem sformalizowania procedur. Mediowanie opiera się na debacie pomiędzy stronami, prezentowaniem stanowisk i potencjalnych rozwiązań sporu. Podczas mediacji nie ma obowiązku przedstawiania dowodów. Całość opiera się na pełnej dobrowolności stron, które mogą w dowolnej chwili odstąpić od mediowania.
Przebieg postępowania mediacyjnego jest tajny, a mediator nie ma prawa udostępniać informacji o przebiegu mediacji osób trzecich. Z przebiegu postępowania sporządzany jest protokół, a zawarta ugoda kierowana jest do Sądu, gdzie drogą postanowienia nadana zostanie jej klauzula wykonalności.
Co istotne, ugoda wypracowana w toku mediacji będzie na płaszczyźnie skuteczności miała dokładnie takie same walory jak wyrok lub ugoda zawarta przed Sądem.
Najbardziej atrakcyjnymi cechami zawarcia ugody w toku mediacji przed bezstronnym mediatorem jest właśnie niski stopień formalizmu, stosunkowo swobodna atmosfera i bardzo szerokie pole do dyskusji pomiędzy stronami, które występują na zasadach równorzędności.
Umowa alimentacyjna
Strony mogą na zasadzie dobrowolności umówić się pomiędzy sobą co do wysokości i formy świadczenia alimentacyjnego. Z punktu widzenia praktyki, ustalenia takie mogą mieć charakter ustny lub pisemny. Forma luźnej umowy możliwa będzie jednak tylko w sytuacjach, gdy strony potrafią się ze sobą porozumieć.
Obok tego należy także pamiętać, że tak sformułowana umowa nie korzysta z waloru klauzuli wymagalności. Jeśli strona przestanie wywiązywać się z postanowień umowy nie będzie można dochodzić roszczeń bezpośrednio u komornika sądowego. Spór wymagał będzie wszczęcia postępowania przed Sądem, a zawarta w ten sposób umowa może stanowić wtedy jeden z dowodów w sporze.
Inną formą umowy, która będzie skuteczna w razie nierzetelności strony jest umowa alimentacyjna zawarta w formie aktu notarialnego przed notariuszem. Zawarcie umowy przed notariuszem także charakteryzuje się o wiele niższym stopniem sformalizowana w porównaniu do postępowania przed Sądem.
Poza ustaleniem formy i wysokości świadczenia strona zobowiązana powinna wskazać, że w wypadku niewykonywania zobowiązania podda się dobrowolnie egzekucji świadczenia ze swojego majątku.
Tak skonstruowana umowa alimentacyjna w wypadku nierzetelności zobowiązanego, będzie mogła być złożona przed Sąd i uzyskać walor klauzuli wykonalności.
Należy pamiętać, że zawarcie umowy w formie aktu notarialnego również wiąże się z kosztami, jednak w porównaniu do postępowania przed Sądem będą one niższe. Nie bez znaczenia pozostaje także oszczędność czasu i brak formalności takich jak postępowanie dowodowe, czy też obecność na wielu rozprawach.
Podstawa prawna:
- Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59 Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
- Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
Stan prawny na dzień 18 listopada 2022 roku
Pamiętaj! Przedstawiona treść nie stanowi indywidualnej porady prawnej. Jeśli potrzebujesz indywidualnej pomocy w swojej konkretnej sprawie – odezwij się do nas!
Materiały graficzne pochodzą z:
Photo by EKATERINA BOLOVTSOVA: https://www.pexels.com/photo/judge-signing-on-the-papers-6077447/
